QUANG BINH – Trung tâm bảo tồn thiên nhiên Việt (Thiên nhiên Việt) đã tổ chức thành công hội thảo chia sẻ kết quả nghiên cứu của dự án “Đánh giá khu vực đa dạng sinh học của Vượn siki má trắng Nomascus Siki” và thảo luận về các biện pháp bảo tồn bền vững loài Vượn má trắng siki (Nomascus siki) vào ngày 19 tháng 9 năm 2019 tại thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình. Dự án này được tài trợ bởi ARCUS Foundation.
Tham dự hội thảo có đại diện các cơ quan chính quyền liên quan như Chi cục kiểm lâm tỉnh Quảng Bình và tỉnh Quảng Trị, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Bình và Đơn vị quản lý rừng tại Khu vực đa dạng sinh học trọng điểm Trường Sơn – KBA , khu bảo tồn thiên nhiên đề xuất Khe Nuoc Trong , khu bảo tồn thiên nhiên Bắc Hướng Hóa, công ty Lâm công nghiệp Long Đại… Khu vực đa dạng sinh học trọng điểm Trường Sơn là nhà của hơn bốn mươi loài bị đe dọa toàn cầu và bốn loài khoa học mới được phát hiện trong một thập kỷ kể từ năm 1992, đó là loài Sao la, Thỏ vằn Trường Sơn (Annamite Sọc Rabit), Mang Trường Sơn (Annamite Muntjac), Mang lớn (Large-antlered Muntjac).
Loài vượn má trắng siki / Ảnh: EPRC
Loài Vượn má trắng siki là loài đặc hữu của Việt Nam và Lào, từng được cho là cùng loài với Northern White-cheeked Gibbon Nomascus leucogenys, đã được phân loại Nguy cấp theo Danh sách đỏ IUCN các loài bị đe dọa và có thể được nâng cấp lên cực kỳ nguy cấp nếu có đủ dữ liệu về tình trạng của chúng. Loài này cũng được bảo vệ theo luật pháp Việt Nam, ví dụ như được quy định tại Phụ lục Nghị định 06/2019 / ND-CP. Loài này phân bố rải rác trên khắp Việt Nam nhưng chủ yếu ở tỉnh Quảng Bình. Loài này đang phải đối mặt với nguy cơ giảm số lượng lớn do môi trường sống bị hủy hoại từ việc khai thác, săn bắn và xáo trộn bất hợp pháp từ những người thu gom lâm sản ngoài gỗ và người dân địa phương.
Kết quả khảo sát năm 2016, 2018 và 2019 của Thiên nhiên Việt chỉ ra rằng khu vực Trường Sơn KBA đang nắm giữ quần thể Vượn má trắng lớn nhất tại Việt Nam và có lẽ trên cả thế giới (Việt Nam và Lào), với 281 nhóm được ghi nhận: 53 nhóm tại Bắc Hướng Hóa, 119 nhóm tại Khe Nước Trong, 39 nhóm tại Lâm trường Khe Giữa (SFE), 55 nhóm tại Rừng phòng hộ Long Đại và 15 nhóm tại Lâm trường Trường Sơn. Điểm phân bố với số lượng lớn thứ tư của loài Vượn siki là ở Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng, nằm sát phía bắc của KBA Trường Sơn, với 50 nhóm được ghi nhận vào năm 2009. Tổng số lượng quần thể Vượn siki trong toàn bộ phạm vi phân phối tại Việt Nam là 347 nhóm.
Toàn cảnh hội thảo
Hội thảo là cơ hội để Trung tâm trình bày kết quả nghiên cứu về loài Vượn được thực hiện trong nhiều năm: 2016, 2018 và 2019, để thảo luận về các phương pháp bảo tồn bền vững loài này trong khu vực KBA và đề xuất các hoạt động nghiên cứu tiếp theo để cập nhật tình trạng của quần thể loài này trên khắp Việt Nam. Hội thảo đã nhận được một số ý kiến và đề xuất sâu sắc, tích cực từ những người tham gia.
Cuối cùng, hội thảo đã đạt được một số thỏa thuận, đề xuất giữa những người tham dự:
- Nghiên cứu nên được tiếp tục thực hiện bao gồm cả các khu vực phân bố của loài Vượn đã lỗi thời hoặc chưa được nghiên cứu đúng cách. Phối hợp với các cơ quan hữu quan của CHDCND Lào để có được bức tranh tổng thể về tình trạng của loài Vượn và tiềm năng bảo tồn ở cấp khu vực được đề xuất;
- Viet Nature nên chia sẻ các phương pháp nghiên cứu để điều tra loài Vượn và tổ chức đào tạo về phương pháp khảo sát cho các đơn vị quản lý rừng để họ có thể tự mình theo dõi loài này từ đó hỗ trợ các nỗ lực nghiên cứu của Thiên nhiên Việt.
- Mỗi Đơn vị quản lý rừng sẽ đưa kết quả điều tra loài vào trong các kế hoạch hành động quản lý rừng bền vững của họ. Ngoài ra, việc phối hợp với Chi cục kiểm lâm tỉnh để thắt chặt việc bảo vệ động vật hoang dã trong các khu vực quản lý, ngăn chặn các hoạt động săn bắn và khai thác trái phép cần được đặc biệt ưu tiên.
- Nên theo dõi định kỳ quần thể loài Vượn siki. Và việc sử dụng máy ghi âm (ví dụ SM4) để theo dõi sẽ khả thi và có thể tiết kiệm chi phí hơn.
- Thiên nhiên Việt sẽ hỗ trợ cho các đơn vị quản lý rừng xây dựng kế hoạch quản lý rừng bền vững đồng thời triển khai công tác huy động thêm sự tham gia của cộng đồng vào công tác bảo vệ rừng.
- Thiên nhiên Việt sẽ tìm kiếm thêm nguồn lực để hỗ trợ cải thiện sinh kế cho các cộng đồng sống phụ thuộc vào rừng đang sống trong vùng đệm nhằm giảm áp lực lên rừng và động vật hoang dã.
- Cần nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo tồn loài Vượn.
Ông Phạm Hồng Thái, Cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Quảng Bình phát biểu tại hội thảo
Thiên nhiên Việt đã thực hiện một nghiên cứu rất hay về loài vượn má trắng siki với nguồn liệu nghiên cứu tốt và đáng tin cậy. Mỗi chủ rừng nên đưa công tác bảo tồn loài vào kế hoạch quản lý rừng của họ” ông Phạm Hồng Thái, Cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Quảng Bình phát biểu. Ông khẳng định Thiên nhiên Việt là một đối tác nhiệt tình, tích cực trong công tác bảo tồn động vật hoang dã. Ông cũng chỉ thị cho các cơ quan chính phủ liên quan theo sát các hoạt động và kêu gọi các chủ rừng thực hiện các hành động cần thiết để bảo vệ loài vượn má trắng siki.